۶ راه برای پیشرفت توسعه فردی و شغلی شما، حتی اگر سازمان‌ها به آن اهمیتی نمی‌دهند!

ما در زمانی زندگی می‌کنیم که باید دوره‌ی توسعه مهارت‌های شغلی و فردی را خودمان به دوش بکشیم. البته نظر شخصی من نیز این است که قسمت زیادی از بار توسعه فردی هر انسانی بر عهده خودش است. بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها زیر بار ارائه آموزش‌های رسمی نمی‌روند؛ که این مورد نیز دلایل گوناگونی دارد. تغییر شغل مکرر کارمندان در کوتاه مدت، درآمد ناپایدار شرکت‌های کوچک و متوسط و … می‌تواند جزء دلایلی باشد که سازمانی برای آموزش کارمندان خود سرمایه گذاری نکند. البته که سازمان‌های بسیاری نیز وجود دارد که با توجه به درآمد مناسب هیچ تمایلی برای این مقوله ندارد و پیدا کردن دلایل این اتفاق خارج از حوصله این نوشتار است. اما اگر بخواهیم دقیق‌تر به این مسئله بنگریم این یک تضاد شدید با طرز فکر رهبران باتجربه‌یِ کسب و کارهای بزرگ است. در این کسب و کارها زمان و هزینه‌ی مشخصی را برای توسعه فردی افراد آن سازمان بصورت پیوسته در نظر می‌گیرند.

متاسفانه، سازمان‌های بسیاری هستند که به طور ناآگاهانه کارمندان خود را با کاستی‌های مهارتی رها می‌کنند و این مسئله می‌تواند در بلند مدت اثرات سوئی برای آن‌ها داشته باشد. این حقیقت وجود دارد که در بین بسیاری از مدیران هم طرح توسعه مهارت‌های شغلی کارمندان، اصلا تعریف نشده یا به عنوان آخرین گزینه در بین برنامه‌هایشان به آن فکر می‌کنند. از این نکته نگذریم که این مسئله نیازمند صرف وقت و انرژی زیادی است، مخصوصا اگر بخواهیم روی مسیر رشد کارمندان تمرکز کنیم.

در بهترین حالت برخی از این سازمان‌ها به کارهایی از قبیل : تشویق دریافت نظرات خوب، ایجاد موقعیتی برای تشخیص عملکرد کارمندان، ارائه بازخوردهای مناسب، پیشنهادهای تشویقی و … بسنده می‌کنند. اما این کافی نیست! واقعیت این است که کارِ بزرگ‌تر بر عهده ی کارمندان است. کارمندان باید در تمام سطوح نقاط ضعف و قوت خود را شناسایی کنند؛ کاستی‌های مهارتی خود را کشف کرده و آن‌ها را تقویت کنند. در یک کلام : مسیر توسعه شغلی و فردی خود را به یک سازمان وصل نکنید!

در ادامه به شش روش برای پیشرفت و کنترل مهارت‌های شغلی و فردی خودمان اشاره می‌کنم.

۱- اهداف خود را ارزیابی کنید.

قبل از هر چیز این سوال‌ها را از خود بپرسید. موفقیت در موقعیت شغلی شما چگونه معنا می‌شود؟ اهداف شغلی و معیارهای موفقیت شما چیست؟ بهتر است قبل از هر کاری به این سوالات پاسخ دهید. سپس این سوالات و جواب‌هایی که بدست آورده‌اید را با مدیران خود مطرح کنید. اما اگر توجهی از سوی آنان دریافت نکردید، نگران نباشید. اهداف و شاخص‌های عملکردی خودتان را در جایی یادداشت کنید. این یادداشت‌ها را همیشه به یاد داشته باشید و در بازه‌های زمانی مختلف (مثلا بصورت ماهانه) مورد ارزیابی قرار دهید. ارزیابی اهداف خود برای این است که متوجه شوید در مسیر درستی در حال حرکت هستید یا خیر.

۲- نقاط ضعفی که در زمینه مهارت‌هایتان دارید را بشناسید.

کارمندان برتر همیشه در حال رشد و یادگیری هستند. آن‌ها به طور معمول نظرات افراد متخصص و حتی پایین‌تر از خود را می‌شوند. اگر این افراد یا مدیران شما تمایلی به ارائه نظرات خود ندارند، آن‌ها را در موقعیتی قرار دهید تا بتوانید نظراتشان را دریافت کنید. در جلسات مختلف درباره کارهایی که فکر می‌کنید خیلی خوب انجام داده‌اید، نظرخواهی کنید تا نقاط ضعف آن را پیدا کنید. سپس برای بهبودش از دیگران مشورت بگیرید. البته این کار را فقط برای یک بخش از کار خود انجام دهید تا بتوانید بعد از آن نتیجه را کاملا بسنجید و با سایر کارهای خود مقایسه کنید. ضمنا از دیگران برای ارائه نظراتشان همواره تشکر کنید! (شخصا معتقدم تمرکز بسیار زیاد روی نقاط ضعف باعث عدم دستبابی به تمام توان افراد در مهارت‌های خودشان می‌شود، پس بهتر است شناخت درستی از نقاط ضعف و قوت خود داشته باشید و برای بهبود آن به درستی بکوشید)

۳- مسیر یادگیری خود را سر و سامان دهید.

بهتر است مسیر یادگیری یا تمام چیزهایی که می‌آموزید را در جایی ثبت کنید. (حداقل عنوان دوره‌ها یا مقالاتی که می‌خوانید) این کار بعدا به شما دید می‌دهید که در چه مسیری هستید. بعد از آن ۵ تا ۱۰ از مهارت‌هایی که برای توسعه فردی و شغلی خود ضروری است را لیست کنید. اگر یک بازاریاب هستند، چند موردی که در بالا ذکر شد را بنویسید، مثلا روابط عمومی قوی یا آشنایی با تبلیغات؛ سپس به هر کدام از این کارها بر اساس ویژگی‌های خودتان امتیاز دهید. ممکن است به روابط عمومی نمره خوب A و به تبلیغات نمره پایین D بدهید. حال باید برای رفع کاستی‌های خود در مهارت‌هایی که نمره پایینی گرفتند، بیشتر تمرکز کنید.(با حفظ قدرت در مهارت‌هایی که در آن خوب هستید) بعد از سپری کردن یک دوره یادگیری می‌بایست، نظرات افراد و همکاران خود را نیز بسنجید تا متوجه شدید چقدر در آن رشد کرده‌اید.

۴- مزیت رقابتی ایجاد کنید.

جلب توجه مدیران فقط از طریق کارهایی که به شما سپره می‌شود، امکان پذیر نیست. (در بهترین حالت شما یک کارمند خوب هستید همانند هزاران کارمند خوب دیگر) بنابراین شما به چیزی فراتر از آن نیاز دارید. با ابتکار و نوآوری در انجام کارهای خود، مزیت رقابتی (Competitive advantage) با سایر کارمندان ایجاد کنید. ممکن است حتی کارهای داوطلبانه و خارج از وظایف خود انجام دهید، اما توجه داشته باشید که بسیاری از مدیران به کار شما توجه می‌کنند.

۵- به روز باشید.

شرکت شما ممکن است با مشکلاتی در زمینه فناوری‌های جدید دست و پنجه نرم کند. خُب این یک فرصت طلایی برای شماست! در مورد مسانل جدیدی که در شرکتتان بوجود می‌آید (یا اینکه پیش بینی می‌کنید بنا به نیاز بازار و اهداف شرکت به آن سمت می‌رود) شما باید قبل از بقیه به یک فرد متخصص در زمینه شغلی خود تبدیل شوید. توسعه تخصص و مهارت در یک حوزه نوپا و رو به رشد اهمیت فراوانی دارد، مخصوصا اگر سازمان شما به این مسئله نیاز داشته باشد. حتی اگر این اتفاق نیافتد مطئمن باشید که این پیشرفت فرصت‌های شغلی بهتری را برای شما بوجود می‌آورد.

۶- به دنبال مشاور و مربی خوب باشید.

دیدگاه و اندیشه یک فرد موفق بسیار ارزشمند است، اما اگر از آن بخواهید که «آیا مربی من میشوی؟» احتمالا این درخواست را قبول نمی‌کند. پس بهترین کار این است که آن فرد را دنبال کنید تا بیشتر با عقاید و دیدگاه‌هایش آشنا شوید. اگر بتوانید در محافل رسمی و غیر رسمی از آن کمک بخواهید شاید بخشی از تجربیاتشان را در اختیار شما بگذارند. نکته‌ی مهمی که وجود دارد، بررسی عملکرد و کارهای این افراد در زمان موفقیت‌شان ممکن است شما را گمراه کند! پس بهتر است نگاهی عمیق و موشکافانه به شکست‌های آنان و تجربیاتی که داشتند نیز بیاندازید.

در پایان توجه کنیم که …

توسعه مهارت‌های فردی و شغلی قطعا زمان‌بر است، پس به دنبال راه میانبر نباشید. در بسیاری از موقعیت‌های شغلی خوب، فرد متخصص مجموعه‌ای از دانش‌های کاربردی در چند زمینه و البته تجربه‌ی کافی را دارد. پس برای داشتن عملکرد خوب باید دانش و تجربه کافی را در اختیار داشته باشید. همان طور که از نامش پیداست (توسعه مهارت‌های فردی و شغلی) هر مهارتی نیازمند انجام تکالیف بسیار، آموختن دانش و کسب تجربه است. ممکن است فکر کنید که داشتن یک مجموعه از این مهارت‌ها غیر ممکن است، اما در حقیقت تمام این‌ها نیاز به صبر و پشتکار زیاد دارد.

فراموش نکنید که، مجموعه مهارت‌های شما سرمایه اصلی شماست؛ بنابراین برای توسعه مهارت‌های فردی و شغلی خود وقت بگذارید. بی صبری و بی برنامه‌گی این امکان را از شما دور می‌کند که مهارت کلیدی مورد نیاز خودتان را برای پیشرفت در حرفه‌تان پرورش دهید. پس با گذشت زمان، صبر، پشتکار و ابتکار عمل به احتمال بسیار زیاد پیشرفت خواهید کرد.